Φροντιστήριο Σύνθεσης Δημοσίου Δικαίου (30 Μαΐου 2018)

Φροντιστήριο σύνθεσης δημοσίου δικαίου, 30.5.2018

Το πρακτικό που θα εξεταστεί στο τελευταίο φροντιστηριακό μάθημα του εξαμήνου είναι βασισμένο στην απόφαση ΟλΣτΕ 654/2016 [ΣτΕ Ολ654-2016].

Κατά κύριο λόγο θα εξεταστούν ζητήματα όπως η φύση των πράξεων που εκδίδουν τα κυβερνητικά όργανα και η δικονομική δυνατότητα προσβολής τους (έννοια εκτελεστής πράξης), η απασχόληση σε θέσεις ΙΔΑΧ στο δημόσιο και τα ΝΠΔΔ (εδώ ΑΕΙ) και η εφαρμογή των προβλέψεων που αφορούν τη δημοσιοϋπαλληλική σχέση επί των υπηρετούντων με σχέση ιδιωτικού δικαίου (εγγυήσεις άρ. 107 Συντ.) ΣτΕ Ολ 655-2016]

Σχετικά θα εξεταστούν η ευχέρεια του νομοθέτη προς ανακαθορισμό των λειτουργιών του Κράτους και διοικητική αναδιοργάνωση, στο πλαίσιο της οποίας νοείται η κατάργηση θέσεων, και τα όρια που γνωρίζει (συνταγματικές εγγυήσεις – ορθολογική, αποτελεσματική και διαρκής λειτουργία της διοίκησης και αδιατάρακτη παροχή των υπηρεσιών προς τους διοικουμένους, ΣτΕ 3354/2013 [ΟλΣτΕ 3354-2013]). Ενδιαφέρουσα σχετικά είναι η Ολ 655/2016 όπου κρίθηκε ότι δημοσιονομικοί λόγοι μπορεί να αποτελέσουν κριτήριο των επιλογών του νομοθέτη για τον ανακαθορισμό των λειτουργιών του Κράτους και τη διοικητική αναδιοργάνωσή του.

Σε συνταγματικό επίπεδο θα γίνει περαιτέρω αναφορά στο εννοιολογικό περιεχόμενο της αρχής της πλήρους αυτοδιοικήσεως των ΑΕΙ (16 παρ.5 Συντ.) και στη μειοψηφία της ΟλΣτΕ 96/2013 [ΣτΕ Ολ 96-2013], και φυσικά στην κανονιστική αρμοδιότητα της διοίκησης: ειδικότερη και ειδική εξουσιοδότηση του τυπικού νόμου για έκδοση διοικητικών πράξεων (άρθρο 43 παρ.2 εδ.α΄και β΄), θεμιτό του περιορισμού ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών με κοινές υπουργικές αποφάσεις και όχι με προεδρικά διατάγματα ΟλΣτΕ 1210/2010, 2815/2004), νομιμότητα όρων νομοθετικής εξουσιοδότησης.

(επί της απόφασης ΣτΕ Ολ 654/2016)

Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης της δημόσιας διοίκησης, εκδόθηκε ο ν.4172/2013 στο άρθρο 90 παράγραφο 1 εδαφ. α΄ του οποίου ορίζονται τα εξής: «Επιτρέπεται να καταργούνται θέσεις ανά κατηγορία, κλάδο ή και ειδικότητα σε υπουργεία, αυτοτελείς δημόσιες υπηρεσίες, αποκεντρωμένες διοικήσεις, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού και λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και του οικείου Υπουργού, σε εκτέλεση σχετικών αποφάσεων του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης, μετά από τεκμηρίωση που στηρίζεται σε εκθέσεις αξιολόγησης δομών και σχέδια στελέχωσης».

Κατ’ εξουσιοδότηση της ανωτέρω διατάξεως εκδόθηκε η 5811/23.09.2013 κοινή απόφαση των Υπουργών (α) Παιδείας και Θρησκευμάτων, και (β) Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με την οποία καταργήθηκαν εκατόν εξήντα εννέα (169) θέσεις, μονίμου και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, διοικητικού προσωπικού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μετά από την έκδοση της από 05.09.2013 αποφάσεως του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης, που αφορούσε στην αξιολόγηση δομών και τη στελέχωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και των εποπτευόμενων από αυτό φορέων. Hπροαναφερόμενη κοινή υπουργική απόφαση δημοσιεύθηκε στην ΕτΚ στις 25.09.2013.

Το Α.Π.Θ θέλει να προσβάλλει τις προαναφερόμενες πράξεις. Ερωτάται:

Ποιες πράξεις από τις ανωτέρω είναι εκτελεστές, και, συνακόλουθα, προσβάλλονται ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων;
Σε ποιο δικαστήριο πρέπει να ασκηθεί το κατάλληλο ένδικο βοήθημα και γιατί;
ToΑ.Π.Θ. δικαιολογεί έννομο συμφέρον για την άσκηση του ένδικου βοηθήματος;
Μέχρι πότε πρέπει να ασκηθεί το ένδικο βοήθημα για να είναι παραδεκτό;

Εξάλλου, το Α.Π.Θ με το κύριο δικόγραφο του ένδικου βοηθήματος που άσκησε προβάλλει ότι η εξουσιοδότηση της ανωτέρω διατάξεως του άρθρου 90 του ν.4172/2013 δεν πληροί τους όρους της ειδικότερης εξουσιοδότησης του άρθρου 43 παρ.2 εδ.β΄ του Συντάγματος, καθώς και ότι η εξουσιοδότηση αυτή έπρεπε να είχε χορηγηθεί στον ΠτΔ για την έκδοση προεδρικού διατάγματος, δεδομένου ότι με τις ανωτέρω ρυθμίσεις επιβάλλονται περιορισμοί σε ατομικά δικαιώματα. Τέλος, με το υπόμνημά του ισχυρίστηκε ότι κατά παράβαση της αρχής της πλήρους αυτοδιοικήσεως των Α.Ε.Ι. σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ.5 του Συντάγματος, καταργούνται θέσεις και τίθεται σε διαθεσιμότητα διοικητικό προσωπικό του με διάταξη τυπικού νόμου (άρθρο 90 παρ. 1 ν. 4172/2013) και την εκδοθείσα κατ’ επίκληση της διατάξεως αυτής και ήδη προσβαλλόμενη κοινή υπουργική απόφαση και όχι με πράξεις των οργάνων του. Οι ανωτέρω ισχυρισμοί είναι παραδεκτοί και βάσιμοι; Μπορούν να προβληθούν με υπόμνημα;

Παρατηρήσεις: το Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης αποτελεί συλλογικό κυβερνητικό όργανο, συγκροτούμενο από τον Πρωθυπουργό, ως Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και τους Υπουργούς Οικονομικών, Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, και Επικρατείας, καθώς και τους εκάστοτε αρμοδίους υπουργούς, το οποίο έχει ως αποστολή τον καθορισμό κατευθυντηρίων γραμμών και την χάραξη της πολιτικής επί των θεμάτων που σχετίζονται με την βελτίωση της οργανώσεως, της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας της Δημοσίας Διοικήσεως, καθώς και με την αξιολόγηση των φορέων και των υπηρεσιών της.