S. Jeannard, Le recours administratif dans le système juridique français, LGDJ (Systèmes), 2013
Το βιβλίο εξετάζει τη θέση των διοικητικών προσφυγών, άτυπων και τυπικών, στη γαλλική έννομη τάξη και αναλύει τις μεταβολές του νομικού καθεστώτος τους, το οποίο διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από το Conseil d’État τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Παρουσιάζει συνοπτικά τις κυριότερες μονογραφίες και μελέτες για τη σχετική θεματική και αναδεικνύει, στο πρώτο μέρος, τα κενά του συστήματος των διοικητικών προσφυγών στο σύνολό του καθώς και των ρυθμίσεων των επιμέρους πτυχών του θεσμού.
Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στη σύγχρονη προσπάθεια νομιμοποίησης της διοικητικής προσφυγής μέσω της νομοθετικής, πλέον, ενίσχυσης (“consolidation”) του νομικού της πλαισίου, η οποία καταλήγει σε «δικαστικοποίηση» (“juridicisation”) υπό την έννοια, αφενός, της σύνδεσής του με το ένδικο βοήθημα (εφόσον αποτελεί προϋπόθεση του παραδεκτού και διακόπτει την προθεσμία άσκησής του) και, αφετέρου, της διεξοδικής ρύθμισης της διαδικασίας εξέτασης από την αρμόδια διοικητική αρχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, που παρουσιάζει ενδιαφέρον και για την ελληνική έννομη τάξη, είναι η ρύθμιση των εξουσιών του διοικητικού οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη και του αρμόδιου για την «εκδίκαση» της υποχρεωτικής προσφυγής οργάνου, ενόψει του «μεταβιβαστικού» αποτελέσματος που έχει η άσκηση της προσφυγής αυτής.
Η μικρή μονογραφία του S. Jeannard αποτελεί το αναγκαίο συμπλήρωμα της μελέτης που δημοσίευσε πριν 5 χρόνια το ίδιο το Conseil d’Etat (Le recours administratif préalabre obligatoire, 2008), κατόπιν σχετικού ερωτήματος του πρωθυπουργού, και περιλαμβάνει, αφενός, εξαντλητική απογραφή των ενδικοφανών προσφυγών που ισχύουν στη γαλλική έννομη τάξη (περίπου 150), αφετέρου, διάγνωση των κενών και των προβλημάτων της λειτουργίας του θεσμού και προτάσεις για τη βελτίωση του νομικού καθεστώτος του. Πράγματι, ο συγγραφέας παρουσιάζει και τις πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις που ακολούθησαν τη δημοσίευση της μελέτης του Conseil d’Etat και εντάσσονται στη γενική προσπάθεια βελτίωσης της απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης και επιτάχυνσης της διοικητικής δίκης.
Η αναβίωση του ενδιαφέροντος για τις διοικητικές προσφυγές, για ένα θεσμό τόσο παλιό όσο και το ίδιο το διοικητικό δίκαιο, καταδεικνύει ότι οι μεταρρυθμίσεις της διοικητικής δικονομίας δεν περιορίζονται στην κατάστρωση νέων ενδίκων βοηθημάτων (πρότυπη δίκη, αίτηση ακύρωσης δημοσίων συμβάσεων) και στην αναβάθμιση του ρόλου του δικαστή, αλλά περιλαμβάνουν και μια νέα προσέγγιση των διοικητικών προσφυγών στο πνεύμα μιας διαφορετικής αντίληψης των σχέσεων Διοίκησης και διοικουμένων.
Για την ελληνική έννομη τάξη, βλ. Σωτήρης. Κ. Κυβέλος, Η ενδικοφανής προσφυγή, Εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2013 (πρόλογος: Ευγενία Πρεβεδούρου, Αναπλ. Καθηγήτρια Νομικής ΑΠΘ)˙ Ε. Πρεβεδούρου, Οι ενδικοφανείς προσφυγές ως μέσον επιτάχυνσης της διοικητικής δίκης, ΘΠΔΔ 3-4/2013, σ. 193.