1.Άτυπος διάλογος εθνικών δικαστών: το soft law στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ 1755/2017)
Η απόφαση ΣτΕ 1755/2017 του Γ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας εκδόθηκε κατόπιν της αίτησης που άσκησε το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κρήτης με αντικείμενο την ακύρωση πρακτικού του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), κατά το κεφάλαιο αυτού στο οποίο αναφέρεται ότι δεν είναι δυνατή η αναγνώριση της ισοτιμίας τίτλου σπουδών Νομικής, ο οποίος απονέμεται στο πλαίσιο προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο «Ελληνικό Δίκαιο» ή με «κατεύθυνση Ελληνικού Δικαίου». Εκτός από το ουσιαστικό ζήτημα της ισοδυναμίας των τίτλων σπουδών που χορηγούν Πανεπιστήμια της Κύπρου με γνωστικό αντικείμενο το ελληνικό δίκαιο, η απόφαση παρέχει διευκρινίσεις ως προς τη νομική φύση των πράξεων του ΔΟΑΤΑΠ αξιοποιώντας τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά, αφενός, με τις κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται από όργανα τα οποία στερούνται της σχετικής αρμοδιότητας ελλείψει ειδικής νομοθετικής εξουσιοδότησης, και, αφετέρου, με τη νομική φύση των γνωμοδοτήσεων του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) και των πράξεων αποδοχής τους. Περαιτέρω, το Δικαστήριο δεν περιορίζεται στην ακύρωση της πράξης λόγω αναρμοδιότητας, αλλά προβαίνει σε πλήρη έλεγχο νομιμότητας του περιεχομένου της, προφανώς για να αποτρέψει τη μελλοντική έκδοση, αρμοδίως πλέον, πράξεων με την ίδια ερμηνευτική προσέγγιση του νόμου. Εκτός από το διασυνοριακό αντικείμενο, η απόφαση έχει και κοσμοπολίτικο πνεύμα: εμπνεόμενο από την πρόσφατη νομολογία του Conseil d’Etat για τον ευθύ ακυρωτικό έλεγχο πράξεων του ηπίου δικαίου που εκδίδουν ρυθμιστικές αρχές, το Δικαστήριο παραπέμπει στις πρώτες γαλλικές αποφάσεις (Fairvesta και Numericable) που τον καθιέρωσαν, προς ενίσχυση της δικής του συλλογιστικής. Παρέχει, έτσι, έναυσμα για την υπόμνηση της εφαρμογής του συγκριτικού δικαίου στη νομολογία, ως έκφανσης του άτυπου διαλόγου των εθνικών δικαστών, πριν από την ανάλυση των ζητημάτων του παραδεκτού της αίτησης ακύρωσης και του ελέγχου του περιεχομένου της της προσβαλλόμενης πράξης [A1755-2017].
[Ενδεικτική βιβλιογραφία: Conseil d’Etat, Le droit souple, La documentation française, 2013˙ M. Knauff, Der Regelungsverbund: Recht und Soft Law im Mehrebenensystem, Mohr Siebeck, 2010˙ B. Lavergne, Recherche sur la soft law en droit public français. Préface de N. Jacquinot, LGDJ/Presses de l’Université Toulouse 1 Capitole, 2013˙ Ε. Πρεβεδούρου, Κανόνες soft law στο διοικητικό δίκαιο. Πρόλογος Αθ. Ράντου, Εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2017. Για την αναγνώριση της επαγγελματικής ισοτιμίας που παρέχουν τα πτυχία αυτά, βλ. απόφαση με παρατηρήσεις Αθ. Τσιρωνά, Η αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων από πτυχία Νομικής πανεπιστημίων της ΕΕ με πρόγραμμα σπουδών στο «ελληνικό δίκαιο» (Σκέψεις με αφορμή την ΣτΕ 1043/2017), ΘΠΔΔ 8-9/2017, σ. 886, ο οποίος επισημαίνει την ύπαρξη δύο διαφορετικών διαδικασιών (και αρμοδίων οργάνων) για την αναγνώριση της ακαδημαϊκής και της επαγγελματικής ισοτιμίας.]
Διάγραμμα της απόφασης ΣτΕ 1755/2017
Προσβαλλόμενη πράξη
- … με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση του 169/Συν. 22.6.2015 (Θέμα 6ο) πρακτικού του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) με τίτλο «Γνωμοδότηση υπ’ αρ. πρωτ. 93/Φ.ΕΡ.19849/2014/21.5.2015 από το Δικαστικό Γραφείο σε απάντηση του υπ’ αρ. πρωτ. 19849/2014 ερωτήματος του Οργανισμού» κατά το κεφάλαιο αυτού με τίτλο «Σπουδές στο Ελληνικό Δίκαιο», στο οποίο αναφέρεται ότι δεν είναι δυνατή η αναγνώριση της ισοτιμίας τίτλου σπουδών Νομικής, ο οποίος απονέμεται στο πλαίσιο προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο «Ελληνικό Δίκαιο» ή με «κατεύθυνση Ελληνικού Δικαίου».
Παθητική νομιμοποίηση – έννομο συμφέρον
- … ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων δεν νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα δίκη δεδομένου ότι με την κρινόμενη αίτηση δεν προσβάλλεται πράξη του, η δε παράστασή του στο ακροατήριο πρέπει να λογισθεί ως προφορική άσκηση παρεμβάσεως υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης πράξης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ. 2 εδ. β΄ του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8).
- …, το αιτούν ιδιωτικό πανεπιστήμιο με έδρα την Κύπρο, το οποίο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, παρέχει πρόγραμμα σπουδών στο «Ελληνικό Δίκαιο» ή με «Κατεύθυνση ελληνικού δικαίου» και, ως εκ τούτου, καταλαμβάνεται από το περιεχόμενο της προσβαλλόμενης πράξης, με έννομο συμφέρον ασκεί την υπό κρίση αίτηση, ενόψει των οικονομικής φύσεως συνεπειών που επικαλείται ότι υφίσταται (αποτροπή εγγραφής υποψηφίων φοιτητών στο εν λόγω πρόγραμμα σπουδών) από την έκδοση της πράξης αυτής, η οποία έχει γνωστοποιηθεί στο ευρύτερο κοινό με την ανάρτησή της από 23.6.2015 στη διαδικτυακή σελίδα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. (πρβλ. ΣτΕ 1792/2011 Ολομ. σκέψη 11, 3757/2015 σκέψη 4, βλ. και Conseil d’ État, απόφαση της 21.3.2016, Fairvesta, σκέψη 5). Συνεπώς, αβασίμως προβάλλονται τα αντίθετα από το καθ’ ου ν.π.δ.δ. και τον παρεμβαίνοντα Υπουργό.
Νομικό πλαίσιο (ν. 3328/2005) -αρμοδιότητες ΔΟΑΤΑΤ
- …, στο ν. 3328/2005 «Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης και άλλες διατάξεις» (Α΄ 80) ορίζεται στο άρθρο 1 ότι: «Ιδρύεται νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΙΤΛΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ» (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.), που εδρεύει στην Αθήνα και εποπτεύεται από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων»….
Ερμηνεία νομικού πλαισίου
- Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι τα αρμόδια όργανα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. αποφαίνονται επί της ακαδημαϊκής αναγνώρισης τίτλων σπουδών που απονέμονται από ομοταγή εκπαιδευτικά ιδρύματα πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της αλλοδαπής, με την έκδοση διοικητικών πράξεων ατομικού, αποκλειστικώς, χαρακτήρα, οι οποίες εκδίδονται πάντοτε επί αιτήσεως συγκεκριμένου προσώπου προς αναγνώριση του κατεχόμενου απ’ αυτόν τίτλου σπουδών και οι έννομες συνέπειές τους εξαντλούνται στο πρόσωπο που υπέβαλε την αίτηση αναγνώρισης (πρβλ. ΣτΕ 1349/2002 σκ. 6, 1463/2001 σκ. 6). Περαιτέρω, κατά τις διατάξεις αυτές, η διαδικασία αναγνώρισης τίτλου σπουδών εκπαιδευτικού ιδρύματος της αλλοδαπής ως ισοτίμου με πτυχίο ελληνικού ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) αποτελείται από τα εξής στάδια. Στο πρώτο στάδιο κρίνεται αν το αλλοδαπό εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο οποίο φοίτησε ο ενδιαφερόμενος και το οποίο χορήγησε τον υπό αναγνώριση τίτλο σπουδών, είναι ομοταγές, αν δηλαδή, από την άποψη του είδους και του περιεχομένου των παρεχομένων σε αυτό γνώσεων καθώς και από την άποψη των προσόντων των διδασκόντων και των προϋποθέσεων της εισαγωγής των σπουδαστών σε αυτό, ανήκει στην ανώτατη βαθμίδα εκπαιδεύσεως και μάλιστα στον ίδιο ή ομοειδή κύκλο επιστημών. Εφόσον το ομοταγές του αλλοδαπού εκπαιδευτικού ιδρύματος αναγνωρισθεί, έπεται το δεύτερο στάδιο, κατά το οποίο κρίνεται το ισότιμο του αλλοδαπού τίτλου σπουδών, αν δηλαδή αυτό, αφενός αποκτήθηκε με διαδικασία και ουσιαστικές προϋποθέσεις (π.χ. διάρκεια σπουδών, τρόπος διδασκαλίας, σημασία και τρόπος εξετάσεως ή άλλης δοκιμασίας για προαγωγή ή αποφοίτηση των σπουδαστών) ανάλογες με αυτές που ισχύουν στην Ελλάδα και που αποδεικνύουν ότι ο τίτλος σπουδών είναι πράγματι της αυτής επιστημονικής αξίας και του αυτού επιπέδου με τους τίτλους σπουδών των ελληνικών Α.Ε.Ι., και αφετέρου όλες οι σπουδές που οδήγησαν στη λήψη του αλλοδαπού τίτλου σπουδών έχουν πραγματοποιηθεί σε ομοταγές, προς τα ελληνικά, αλλοδαπό εκπαιδευτικό ίδρυμα και, πάντως, το ήμισυ αυτών στο εκπαιδευτικό ίδρυμα που χορήγησε τον υπό αναγνώριση τίτλο σπουδών. Εξάλλου, αλλοδαπός τίτλος σπουδών, που αναγνωρίσθηκε ως ισότιμος με συγκεκριμένο πτυχίο ελληνικού Α.Ε.Ι., δύναται να αναγνωρισθεί και ως αντίστοιχος προς το πτυχίο αυτό, αν δηλαδή αντιπροσωπεύει το ίδιο, κατά βάση, περιεχόμενο γνώσεων, το οποίο αντιπροσωπεύει το πτυχίο του ελληνικού Α.Ε.Ι., προς το οποίο κρίθηκε η ισοτιμία του (ΣτΕ 3735, 2542/2011, 3231/2010).
- Επειδή, εν προκειμένω, το Δ.Σ. του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. με το 153/Συν.5.9.2014 πρακτικό, επιλαμβανόμενο αιτήσεως πτυχιούχου του αιτούντος Πανεπιστημίου για την αναγνώριση του τίτλου Νομικής, ο οποίος του απονεμήθηκε μετά από αναγνώριση διδακτικών μονάδων από ελληνικό Α.Ε.Ι., χωρίς προηγουμένως να έχει αποκτηθεί ο ημεδαπός τίτλος, έκρινε κατ’ αρχήν ότι δεν είναι δυνατή η αναγνώριση αυτή, διότι ο Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. δεν μπορείεκ του νόμου να συνεκτιμήσει σπουδές της ημεδαπής με σπουδές της αλλοδαπής. Πλην όμως, ενόψει του σημαντικού αριθμού αντίστοιχων περιπτώσεων, στις οποίες ζητείτο η ακαδημαϊκή αναγνώριση, με την ίδια απόφαση κρίθηκε απαραίτητο να ζητηθεί η γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. επί των εξής ζητημάτων: α) αν είναι ορθή η αναφερόμενη στο πρακτικό αυτό ερμηνεία και β) ποια είναι η πλέον κατοχυρωμένη νομικά διοικητική διαδικασία χειρισμού των σχετικών περιπτώσεων, οι οποίες βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στον Οργανισμό, όπως και των περιπτώσεων που έχουν ήδη περατωθεί με την έκδοση αντίστοιχων πράξεων αναγνώρισης. Ακολούθως, με το 19849/2014/18.9.2014 έγγραφό του, ο Πρόεδρος του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. απηύθυνε προς το Ν.Σ.Κ. το σχετικό ερώτημα, ενώ με το 8883/2015/7.4.2015 έγγραφό του διαβίβασε προς αυτό συμπληρωματικά στοιχεία. Επί του ερωτήματος αυτού, το Ν.Σ.Κ. απεφάνθη με την 83/2015 γνωμοδότηση του Γ΄ Τμήματος. Ειδικότερα, με την γνωμοδότηση αυτή έγινε, κατά πλειοψηφία, δεκτό επί του πρώτου ερωτήματος (Α.1) ότι, στις περιπτώσεις που ετέθησαν υπόψη του Ν.Σ.Κ., δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί αντιστοιχία προς την ελληνική νομοθεσία του τρόπου κτήσης του κρίσιμου αλλοδαπού τίτλου σπουδών “Πτυχίο στη Νομική” για τους εξής, συνοπτικά, λόγους: πρώτον, διότι τυχόν αποδοχή δυνατότητας συνυπολογισμού σπουδών της ημεδαπής με σπουδές της αλλοδαπής, θα προσέκρουε στην απαίτηση του άρθρου 4 παρ. 1 στοιχ. (α) του ν. 3328/2005 για κτήση του αλλοδαπού τίτλου υπό όρους, οι οποίοι πληρούν τις απαιτήσεις των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής, καθώς η κατάταξη που λαμβάνει χώρα ισοδυναμεί, κατ’ ουσίαν, με προαγωγή κατά δύο περίπου έτη σπουδών στο πλαίσιο του αλλοδαπού προγράμματος σπουδών με τίτλο “Ελληνικό Δίκαιο”, το οποίο ουσιαστικά ζητείται να αναγνωρισθεί ως ταυτιζόμενο ή αντίστοιχο με τα τετραετούς διάρκειας προγράμματα σπουδών των Τμημάτων Νομικής των Ελληνικών Α.Ε.Ι., η δε προαγωγή αυτή στηρίζεται σε συνυπολογισμό πιστωτικών μονάδων, οι οποίες αφορούν σε μαθήματα διδασκόμενα στο πλαίσιο προγράμματος σπουδών Τμημάτων ημεδαπών Α.Ε.Ι., τα οποία δεν οδηγούν στην απονομή πτυχίου Νομικής, αλλά επιδιώκουν την επίτευξη άλλων μαθησιακών αποτελεσμάτων και έχουν ως στόχο την απόκτηση διαφορετικών προσόντων και όχι των προσόντων του κατόχου πτυχίου Νομικής ˙ δεύτερον, διότι δεν θα μπορούσε να υπαχθεί στο σκοπό και το ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων περί ακαδημαϊκής ισοτιμίας, τίτλος σπουδών της αλλοδαπής με αντικείμενο δίκαιο, το οποίο είναι αλλοδαπό στη χώρα των σπουδών, αλλά ημεδαπό στην Ελλάδα, ως χώρα αποδοχής του αλλοδαπού τίτλου. Τούτο διότι, αναγνώριση ισοτιμίας αλλοδαπών τίτλων στη Νομική Επιστήμη παρέχεται μόνον στην περίπτωση σύγκρισης πτυχίου Νομικής με αντικείμενο δίκαιο αλλοδαπής πολιτείας προς τους τίτλους, οι οποίοι απονέμονται στο πλαίσιο της οργάνωσης της οικείας εκπαίδευσης στην Ελλάδα στο Ελληνικό Δίκαιο ˙ τρίτον, διότι τυχόν αναγνώρισηισοτιμίας από τον Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. ενός τίτλου σπουδών, ο οποίος αποκτάται στην αλλοδαπή στο πλαίσιο ενός τετραετούς προγράμματος σπουδών “Ελληνικού Δίκαιου” θα οδηγούσε σε καταστρατήγηση του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 του Συντάγματος που διέπει την παροχή σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα από αυτοδιοικούμενα ν.π.δ.δ. και του ν. 3328/2005 που διέπει την αναγνώριση ισοτιμίας τίτλων σπουδών της αλλοδαπής, η δε αναγνώριση της ισοτιμίας αυτής, με συνυπολογισμό πιστωτικών μονάδων από διάφορα Τμήματα Ελληνικών Α.Ε.Ι. που έχει ως συνέπεια τη μείωση του χρόνου απονομής του πτυχίου Νομικής “Ελληνικού Δικαίου” από αλλοδαπό ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, θα συνιστούσε, επίσης, καταστρατήγηση της νομοθεσίας για την κατάταξη των πτυχιούχων των ημεδαπών Α.Ε.Ι., όπως και των πτυχιούχων ομοταγών αλλοδαπών Α.Ε.Ι., σε ημεδαπά Α.Ε.Ι., θίγοντας τις αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας. Περαιτέρω, επί του δεύτερου ερωτήματος (Α.2.), το Ν.Σ.Κ. έκανε δεκτό ότι εναπόκειται στα αρμόδια όργανα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. να εξετάσουν και να συνεκτιμήσουν τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους, υπό το φως όσων προαναφέρθηκαν και ειδικότερα του γεγονότος ότι δεν αναγνωρίζονται αυτομάτως από τα αντίστοιχα όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας τίτλοι σπουδών, οι οποίοι απονέμονται από τα εκεί ιδιωτικά πανεπιστήμια σε περίπτωση μη πλήρους τετραετούς φοίτησης σ’ αυτά. Η γνωμοδότηση αυτή διαβιβάσθηκε στον Πρόεδρο του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. με το 93/Φ.ΕΡ.19849/2014/21.5.2015 έγγραφο της Παρέδρου του Ν.Σ.Κ., Φωτεινής Δεδούση, με την επισήμανση ότι σε περίπτωση που αυτή γίνει αποδεκτή, τούτο θα πρέπει να κοινοποιηθεί στο Ν.Σ.Κ.. Με την προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. (πρακτικό 169/Συν.22.6.2015) έγινε ομόφωνα αποδεκτή η ως άνω γνωμοδότηση ως προς την ουσία της αποτίμησης των σπουδών (ερώτημα Α.1.) και αποφασίσθηκαν, με βάση την ως άνω γνωμοδότηση, τα ακόλουθα: «Για την εισαγωγή μη πτυχιούχων. […] Για τις κατατάξεις. […] Σπουδές στο Ελληνικό Δίκαιο. Δεν είναι δυνατή η αναγνώριση ισοτιμίας τίτλου σπουδών Νομικής, ο οποίος απονέμεται στο πλαίσιο προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο “Ελληνικό Δίκαιο” ή με “κατεύθυνση Ελληνικού Δίκαιου”. Η αναγνώριση αλλοδαπού τίτλου σπουδών Νομικής στα Τμήματα Νομικής των Ελληνικών Α.Ε.Ι. ως ισοτίμου με τα πτυχία τα απονεμόμενα από τα Τμήματα Νομικής των Ελληνικών Α.Ε.Ι., δεν εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της νομοθεσίας για αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας αλλοδαπών τίτλων (Ν. 3328/2005)». Στο τέλος δε της απόφασης αυτής αναφέρεται ότι «η ισχύς των ανωτέρω άρχεται για τους εισαχθέντες στα Α.Ε.Ι. της αλλοδαπής μετά την ανάρτηση τους στην ιστοσελίδα του Οργανισμού». Η απόφαση αυτή διαβιβάσθηκε στο Ν.Σ.Κ. με το 17812/2015/13.7.2015 έγγραφο της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Αναγνώρισης Ακαδημαϊκών Τίτλων, με την επισήμανση ότι η γνωμοδότηση αυτή έγινε ομόφωνα αποδεκτή ως προς την ουσία της αποτίμησης των σπουδών (ερώτημα Α.1. της γνωμοδοτήσεως) και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. στις 23.6.2015.
Νομική φύση προσβαλλόμενης πράξης – κανονιστική πράξη
- Επειδή, η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που ζητείται η ακύρωσή της, δεν εξαντλείται σε ερμηνεία υφιστάμενων κανόνων δικαίου, αλλά θέτει ως πρόσθετο κριτήριο για την ακαδημαϊκή αναγνώριση αλλοδαπών τίτλων σπουδών Νομικής να μην έχουν αυτοί ως περιεχόμενο σπουδών το ελληνικό δίκαιο. Το κριτήριο αυτό δεν τίθεται με τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 3328/2005, στο πεδίο εφαρμογής του οποίου υπάγονται καταρχήν όλοι οι προερχόμενοι από αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα (όπως και το αιτούν Πανεπιστήμιο, σύμφωνα με το 100Α΄/1.10.2010 πρακτικό του Δ.Σ. του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) αλλοδαποί τίτλοι σπουδών, ασχέτως αν το επιστημονικό τους αντικείμενο έχει ημεδαπή προέλευση, και με αποκλειστικά κριτήρια αξιολόγησης την «ισοτιμία» τους (δηλαδή αν αποκτήθηκαν με διαδικασία και ουσιαστικές προϋποθέσεις ανάλογες με αυτές που ισχύουν στην Ελλάδα) ή την «ισοτιμία και αντιστοιχία» τους (δηλαδή αν αντιπροσωπεύουν το ίδιο, κατά βάση, περιεχόμενο γνώσεων, το οποίο αντιπροσωπεύει το πτυχίο του ελληνικού Α.Ε.Ι., προς το οποίο κρίθηκε η ισοτιμία τους). Επίσης, η προσβαλλόμενη πράξη περιέχει ρύθμιση με διαλαμβανόμενη σε αυτή έναρξη ισχύος (για τους εισαχθέντες στα Α.Ε.Ι. της αλλοδαπής μετά την ανάρτησή της στις 23.6.2015 στην ιστοσελίδα του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.),με δημοσιοποίησή της στην ιστοσελίδα αυτή, προκειμένου να καταστεί γνωστή σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, και με περιεχόμενο, το οποίο συνεπάγεται, από την ως άνω έναρξη ισχύος, την άρνηση ακαδημαϊκής αναγνώρισης των εν λόγω τίτλων σπουδών, σε αντίθεση με την μέχρι τότε πρακτική του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. (βλ. σελ. 6-7 της 83/2015 γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ., όπου αναφέρονται συγκεκριμένες περιπτώσεις, στις οποίες είχαν εκδοθεί από τον Πρόεδρο του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. ατομικές πράξεις, με τις οποίες αναγνωρίσθηκε η ακαδημαϊκή ισοτιμία και αντιστοιχία τίτλων σπουδών που είχαν απονεμηθεί μετά από παρακολούθηση του επίμαχου προγράμματος σπουδών). Με τα δεδομένα αυτά, η προσβαλλόμενη πράξη έχει κανονιστικό χαρακτήρα (πρβλ. ΣτΕ 4754/2012 Ολομ., 3922/2007, 3938/1998, και Conseil d’ État, απόφαση της 21.3.2016, Numericable, σκέψεις 5-6, προμνησθείσα απόφαση Fairvesta, σκέψη 5). Ενόψει αυτού, ο ισχυρισμός του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π., με τον οποίο προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη έχει πληροφοριακό χαρακτήρα θα πρέπει να απορριφθεί, εφόσον η πράξη αυτή δεν έχει εκδοθεί στα πλαίσια του άρθρου 14 παρ. 2 του ν. 3328/2005, σύμφωνα με το οποίο ο Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. παρέχει πληροφόρηση προς το κοινό σχετικά με τα ισχύοντα ως προς την αναγνώριση και το επίπεδο των τίτλων σπουδών που απονέμονται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής. Εξάλλου, η εκτελεστότητα της πράξης αυτής δεν αναιρείται από το ότι αυτή εκδόθηκε κατόπιν της 83/2015 γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ., εφόσον το Δ.Σ. του Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. δεν περιορίσθηκε στην αποδοχή της γνωμοδότησης αυτής, στην οποία το εν λόγω ζήτημα εξετάσθηκε παρεμπιπτόντως στο πλαίσιο του ερωτήματός του για τον τρόπο αντιμετώπισης περιπτώσεων πτυχιούχων τίτλων του εν λόγω προγράμματος σπουδών, οι οποίοι μετέφεραν πιστωτικές μονάδες από μη περατωμένες σπουδές στην Ελλάδα, αλλά προέβη, όπως προαναφέρθηκε, σε νέα αυτοτελή ρύθμιση (πρβλ. ΣτΕ 830/2010 Ολ., 841/2013, 1301/2000, 1278/1995, 233/1992, 1035/1983).
Έλλειψη νομοθετικής εξουσιοδότησης – ουσιαστική παρανομία λόγω προσθήκης νέου κριτηρίου ισοτιμίας που δεν προβλέπεται στον νόμο
9 … από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 3328/2005 συνάγεται ότι ο Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. δεν έχει αρμοδιότητα έκδοσης κανονιστικών πράξεων, αλλά τα όργανά του αποφαίνονται, όπως εκτέθηκε στη σκέψη 6, επί ατομικών περιπτώσεων ακαδημαϊκής αναγνώρισης τίτλων της αλλοδαπής. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πράξη, έχουσα, κατά τα εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη, κανονιστικό χαρακτήρα κατά το μέρος που αφορά το κεφάλαιο αυτής «Σπουδές στο Ελληνικό Δίκαιο» έχει εκδοθεί χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση. Πέραν τούτου, η πράξη αυτή είναι παράνομη και για το λόγο ότι το ως άνω περιεχόμενό της αντίκειται στις προεκτεθείσες προϋποθέσεις του ν. 3328/2005 για την ακαδημαϊκή αναγνώριση αλλοδαπών τίτλων σπουδών, δια της οποίας (αναγνώρισης), εξάλλου, διευκολύνεται η περαιτέρω συμμετοχή στο ελληνικό ακαδημαϊκό γίγνεσθαι των κατόχων των τίτλων αυτών, και μάλιστα σε γνωστικά αντικείμενα «ελληνικών επιστημών» (όπως είναι λ.χ. το «ελληνικό δίκαιο» ή η «ελληνική φιλολογία»), συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της τέχνης, επιστήμης, έρευνας και διδασκαλίας, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος. Για τους λόγους αυτούς, η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος αυτό, όπως βασίμως προβάλλεται, καθιστάμενης αλυσιτελούς της εξέτασης των λοιπών λόγων ακυρώσεως.
2. Διάκριση διοικητικών κυρώσεων και ποινών (εισήγηση κ. Ρήμμου)