Γραπτές εξετάσεις του Γενικού Διοικητικού Δικαίου
9 Φεβρουαρίου 2016
Πρακτικό
Με την από 21.11.1985 απόφαση του Νομάρχη (ο οποίος ήταν κατά την τότε ισχύουσα νομοθεσία κρατικό περιφερειακό όργανο) κηρύχθηκε αναδασωτέα δασική έκταση του Δήμου Χ, «με σκοπό την επαναδημιουργία της δασικής βλαστήσεως που καταστράφηκε κατά την πυρκαγιά της 14ης Ιουλίου 1985». Με την από 28.3.2002 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας (ο οποίος ήταν κατά την τότε ισχύουσα νομοθεσία κρατικό περιφερειακό όργανο), πριν από την έκδοση της οποίας ζητήθηκε η γνώμη επιτροπής ειδικών που λειτουργεί στην Περιφέρεια –χωρίς πάντως αυτή να απαιτείται από τις σχετικές διατάξεις– διατάχθηκε: α) η κατεδάφιση της οικίας του Α εντός της ως άνω δασικής έκτασης, και β) η απομάκρυνση νεαρών ελαιοδένδρων και καλλωπιστικών φυτών που την περιβάλλουν, με την αιτιολογία ότι έχουν κατασκευασθεί και φυτευθεί εντός της ως άνω αναδασωτέας έκτασης. Κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 114 του Ν. 1892/1990, «απαγορεύεται η ανέγερση οικοδομών, κτισμάτων και πάσης φύσεως εγκαταστάσεων εντός δημοσίων ή ιδιωτικών δασών ή δασικών ή αναδασωτέων εκτάσεων, που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαϊά …», κατά την παράγραφο 2 δε του άρθρου αυτού, «ανεγερθείσες ή ανεγειρόμενες οικοδομές, κτίσματα και πάσης φύσεως εγκαταστάσεις στις ανωτέρω εκτάσεις κατεδαφίζονται υποχρεωτικά κατόπιν αποφάσεως του οικείου Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας». Τέλος, κατά την παράγραφο 3 του ως άνω άρθρου 114, η απόφαση περί κατεδάφισης εκδίδεται μετά από κλήτευση εκ μέρους της Διοίκησης προ δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμων ημερών, του φερομένου ως κυρίου ή νομέα ή κατόχου ή του εργολάβου της οικοδομής, του κτίσματος ή της εγκαταστάσεως, προκειμένου αυτός να εκφράσει τις απόψεις του. Ο Α προτίθεται να προσβάλει την από 28.3.2002 απόφαση κατεδάφισης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας (ΓΓΠ) προβάλλοντας τους ακόλουθους ισχυρισμούς: α) η από 28.3.2002 απόφαση του ΓΓΠ για την κατεδάφιση είναι μη νόμιμη διότι στηρίζεται στην από 21.11.1985 απόφαση του Νομάρχη που είναι παράνομη· β) ο ΓΓΠ εξέδωσε την ως άνω απόφαση με το βλαπτικό γι’ αυτόν περιεχόμενο παρά την αντίθετη γνώμη της επιτροπής στην οποία απευθύνθηκε και ως εκ τούτου όφειλε να διαλάβει ειδική αιτιολογία· γ) η ως άνω απόφαση του ΓΓΠ δεν περιέχει την αιτιολογία στο σώμα της αλλά σε στοιχεία του φακέλου και επομένως δεν έχει τηρηθεί ουσιώδης τύπος της διαδικασίας· δ) η πρόσκληση προς ακρόαση του ενδιαφερομένου υπογράφεται από τον οικείο Δασάρχη, και όχι από τον αρμόδιο προς έκδοση της απόφασης κατεδάφισης ΓΓΠ· ε) η οικία είχε ανεγερθεί δυνάμει της από 24.5.2001 οικοδομικής αδείας της Πολεοδομίας της οικείας Νομαρχίας.
Ερωτάται:
- Ευσταθούν οι ισχυρισμοί που προτίθεται να προβάλει ο Α;
- Εάν η οικία είχε πράγματι ανεγερθεί δυνάμει οικοδομικής άδειας σε ποια ενέργεια όφειλε να προβεί η Διοίκηση πριν από την έκδοση της πράξης κατεδάφισης;
Θεωρία
- Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ κρατικής αποκέντρωσης και τοπικής αυτοδιοίκησης.
- Η αρχή της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος.
Απαντήσεις για τα ερωτήματα του πρακτικού ζητήματος
- α) Ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί, διότι στρέφεται κατά του κύρους της νομαρχιακής απόφασης περί αναδάσωσης, η οποία, ως ατομική πράξη γενικού περιεχομένου, είναι εξοπλισμένη με τεκμήριο νομιμότητας και δεν εξετάζεται παρεμπιπτόντως από τον δικαστή (ούτε και από άλλο διοικητικό όργανο) επ’ ευκαιρία προσβολής άλλης πράξης που στηρίζεται σ’ αυτήν (1μ). β) Ο ΓΠΠ θέτει έναν οικειοθελή τύπο και, επομένως, δεν μπορεί να εκδώσει πράξη παρά την αντίθετη γνώμη της επιτροπής χωρίς ειδική αιτιολογία (βλ. άρθρο 20 παρ. 3 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας) (1.5μ). γ) Ο νόμος δεν απαιτεί η αιτιολογία να περιέχεται στο σώμα της πράξης, οπότε είναι δυνατό να περιλαμβάνεται στα στοιχεία του φακέλου (βλ. άρθρο 17 ΚΔιΔιαδ) (1μ). δ) Το γεγονός ότι η πρόσκληση του Α προς ακρόαση υπογράφεται από τον οικείο Δασάρχη, και όχι από τον αρμόδιο προς έκδοση της απόφασης κατεδάφισης Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας, δεν συνιστά πλημμέλεια της διαδικασίας, εφόσον δεν επιβάλλεται ρητώς από τον νόμο η έκδοση της πρόσκλησης από το όργανο στο οποίο ανήκει η αρμοδιότητα έκδοσης της πράξης κατεδάφισης [ΣτΕ 2211/2015]. Θα πρέπει, βεβαίως, η κλήση προς ακρόαση να περιέχει τα στοιχεία του άρθρου 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, δηλαδή ημερομηνία, ώρα, τόπο διεξαγωγής της ακρόασης και τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Διοίκηση (1μ). ε) Από τις ίδιες διατάξεις, ερμηνευόμενες ενόψει και της αρχής του ενιαίου της Διοίκησης, συνάγεται ότι δεν επιτρέπεται να διαταχθεί η κατεδάφιση κτίσματος ανεγερθέντος με βάση σχετική οικοδομική άδεια, εκδοθείσα από το αρμόδιο όργανο, η οποία δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί. Το τεκμήριο νομιμότητας δεσμεύει και τον ΓΓΠ, ο οποίος δεν μπορεί να ελέγξει παρεμπιπτόντως την νομιμότητα της οικοδομικής άδειας και να αντλήσει συνέπειες από τυχόν έλλειψή της (1.5μ).
- Eάν διαπιστωθεί παράβαση των διατάξεων που επιβάλλουν την κατεδάφιση κτισμάτων εντός δασικών εκτάσεων, το μέτρο της κατεδάφισης μπορεί να επιβληθεί από την αρμόδια αρχή μόνο μετά την ανάκληση ή ακύρωση της οικοδομικής άδειας (1μ).