Πρακτικό θέμα για το φροντιστηριακό μάθημα της Σύνθεσης Δημοσίου Δικαίου (25.1102021)
Με το άρθρο 3 παράγραφος 1 περίπτωση β΄ Ν. 3730/2008 απαγορεύτηκε πλήρως το κάπνισμα και η κατανάλωση προϊόντων καπνού, μεταξύ άλλων, «σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδίως τα καταστήματα παρασκευής και προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων, κάθε είδους παρασκευασμάτων γάλακτος, μικτών καταστημάτων και κέντρων διασκέδασης (…) εξαιρουμένων των εξωτερικών τους χώρων.». Σύμφωνα, δε, με το άρθρο 17 παρ. 6 Ν. 3868/2010, «η απαγόρευση του καπνίσματος (…) ισχύει από 1.9.2010». Στις 25.08.2010 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Υπουργική Απόφαση, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 6 παρ. 6 του ίδιου νόμου, σχετικά με τις λεπτομέρειες της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων στους παραβάτες και στις 26.08.2010 εκδόθηκε εγκύκλιος για την αποσαφήνιση κάποιων ζητημάτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον νόμο, σε όσους καταναλώνουν προϊόντα καπνού κατά παράβαση του άρθρου 3 παράγραφος 1 περίπτωση β’ επιβάλλεται πρόστιμο ύψους «πενήντα (50) έως πεντακόσια (500) ευρώ» ενώ στον υπεύθυνο διαχείρισης και λειτουργίας του χώρου που ανέχεται την παράβαση πρόστιμο «από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ». Ο Α, ιδιοκτήτης καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος και καπνιστής, διαβλέποντας ότι η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας θα οδηγήσει σε μεγάλη διαρροή της πελατείας του, αποφασίζει να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Καταφέρνει, μάλιστα, να πείσει τους φίλους του Β και Γ –θαμώνες του καταστήματός του και φανατικούς καπνιστές- να συνδράμουν στον δικαστικό του αγώνα. Οι τελευταίοι ιδρύουν, την 06.09.2010, την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Δ που έχει -σύμφωνα με το καταστατικό της- ως σκοπούς την «προστασία της ελευθερίας του ατόμου να καταναλώνει προϊόντα καπνού (…) την όχληση στην Πολιτεία για την θέσπιση και εφαρμογή δίκαιων νόμων, που δεν θα περιορίζουν υπέρμετρα αυτήν την ελευθερία.». Ήδη την 07.09.2010, η Δ καταθέτει απλή διοικητική προσφυγή κατά της Υπουργικής Απόφασης, ζητώντας την ακύρωσή της.
1. Στις 12.11.2010, οι ενδιαφερόμενοι αποφασίζουν να κινηθούν δικαστικά. α. Κατά ποιας/ποιων πράξης/πράξεων πρέπει να στραφούν, ενώπιον ποιου δικαστηρίου και με ποιο ένδικο βοήθημα; (1 μονάδα) β. Υφίσταται ακόμη προθεσμία; (0,5 μονάδα). Έχει οιαδήποτε δικονομική συνέπεια η κατάθεση της προσφυγής εκ μέρους της Δ; (0,5 μονάδα) γ. Έχουν οι Α, Β, Γ και Δ έννομο συμφέρον για την άσκηση του ένδικου βοηθήματος; Σημειωτέον ότι ο Α επικαλείται, με το δικόγραφο, ότι είναι ιδιοκτήτης μπαρ και καπνιστής ενώ οι Β και Γ επικαλούνται την ιδιότητα των καπνιστών. (1 μονάδα)
2.α. Με ποιον τρόπο μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να αναζητήσουν προσωρινή δικαστική προστασία; (0,5 μονάδα) β. Ποια θα είναι η τύχη του αιτήματός τους; (1 μονάδα)
3. Με το ένδικο βοήθημά τους, οι Α, Β, Γ και Δ ισχυρίζονται ότι η απαγόρευση του καπνίσματος (i) συνιστά ανεπίτρεπτο περιορισμό της επαγγελματικής ελευθερίας των ιδιοκτητών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, (ii) παραβιάζει την αρχή της ισότητας αφού δίδει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε όσους καταστηματάρχες μπορούν να αναπτύξουν τραπεζοκαθίσματα σε εξωτερικούς χώρους όπου το κάπνισμα δεν απαγορεύεται και (iii) παραβιάζει την ελευθερία έκφρασης των καπνιστών, οι οποίοι με το κάπνισμα εκφράζουν την κοινωνικοπολιτική τους φιλοσοφία. α. Προβάλλονται παραδεκτώς (εξ απόψεως εννόμου συμφέροντος) οι παραπάνω αιτιάσεις; (0,5 μονάδα). β. Αξιολογήστε τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς σε επίπεδο βασιμότητας (4 μονάδες).
4. Πριν τη συζήτηση της υπόθεσης, οι κρίσιμες νομοθετικές διατάξεις για την απαγόρευση του καπνίσματος καταργούνται με νόμο χωρίς, όμως, να καταργηθεί η Υπουργική Απόφαση. Επηρεάζεται, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, η ανοιγείσα δίκη; (1 μονάδα)