Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο. Χειμερινό εξάμηνο 2020-2021 (Β΄Τμήμα)
Στο μάθημα Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο (Β΄ Τμήμα), οι παραδόσεις της κ. Πρεβεδούρου ακολουθούν, εν πολλοίς, το Διάγραμμα ύλης μαθήματος που προτείνει ο κ. Κ. Γώγος στο Α΄ Τμήμα:
Διάγραμμα ύλης μαθήματος
1. Το ιστορικό και οργανωτικό πλαίσιο της διοικητικής δικαιοσύνης
α) Η δημιουργία της διοικητικής δικαιοσύνης στην Ευρώπη
β) Η ιστορική εξέλιξη της διοικητικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα
γ) Η σύγχρονη οργάνωση της διοικητικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα
2. Έννοια και υπερνομοθετικά θεμέλια της διοικητικής δικονομίας
α) Διοικητικό δικονομικό δίκαιο – ορολογικές διευκρινίσεις
β) Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας (άρθρο 20 παρ. 1 Σ) και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη (άρθρο 6 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).
γ) Η συνταγματική κατοχύρωση της αίτησης ακύρωσης (άρθρο 95 παρ.1 Σ)
δ) Η διάρθρωση των διοικητικών δικαστηρίων κατά το Σύνταγμα (άρθρο 94 Σ)
ε) Πηγές του διοικητικού δικονομικού δικαίου
3. Οι γενικές αρχές της διοικητικής δίκης
α) Οι σκοποί της διοικητικής δίκης
β) Οι διάδικοι. Απαγόρευση της ενδοστρεφούς δίκης
γ) Έναρξη και προώθηση της διαδικασίας, προσδιορισμός του αντικειμένου της δίκης και εγκατάλειψή του.
δ) Η διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης.
ε) Ισότητα των διαδίκων και υποχρέωση εκατέρωθεν ακροάσεως.
στ) Δημοσιότητα και προφορικότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο – αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων και δημοσίευσή τους.
4. Η δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων
α) Το συνταγματικό κριτήριο της «φύσης της διαφοράς» για τη διάκριση της δικαιοδοσίας των διοικητικών δικαστηρίων από εκείνη των πολιτικών.
β) Η έννοια της διοικητικής διαφοράς
i. Το οργανικό κριτήριο και τα σημεία κάμψης του.
ii. Η λειτουργική θεώρηση των διοικητικών αρχών.
iii. Τα διφυή νομικά πρόσωπα
iv. Πράξεις της διοίκησης που δεν διέπονται από τους κανόνες του δημοσίου (διοικητικού) δικαίου.
γ) Η διάκριση των δικαιοδοσιών σε ειδικές περιπτώσεις
i.Διαφορές από διοικητικές συμβάσεις.
ii.Διαφορές προσωπικού ιδιωτικού δικαίου του Δημοσίου.
iii. Η δικαστική αμφισβήτηση πρωτοκόλλων διοικητικής αποβολής και επιβολής προστίμου λόγω καταπάτησης ακινήτων του κράτους.
iv. Διαφορές κατά τη διοικητική εκτέλεση.
v. Διαφορές από αυτοκινητικά ατυχήματα.
vi. Διαφορές στο πλαίσιο του αθλητισμού.
δ) Η δυνατότητα υπαγωγής από τον νομοθέτη κατηγοριών διοικητικών διαφορών στα πολιτικά δικαστήρια και τούμπαλιν χάριν της ενιαίας εφαρμογής της αυτής νομοθεσίας (άρθρα 94 παρ. 3 και 17 παρ. 4 εδ. γ΄ Συντ.).
ε) Το πρόβλημα της διαιτησίας σε διοικητικές διαφορές
5. Η διάκριση μεταξύ διοικητικών διαφορών ακύρωσης και ουσίας
α) Η συνταγματική κατοχύρωση της διάκρισης και η σημασία της για την κατανομή των αρμοδιοτήτων στους κόλπους της διοικητικής δικαιοσύνης. Το γενικό τεκμήριο της ακυρωτικής αρμοδιότητας του ΣτΕ.
β) Το περιεχόμενο της διάκρισης μεταξύ διαφορών ακυρώσεως και ουσίας
i. Το «ουσιαστικό» κριτήριο.
ii. Το «τυπικό» ή «δικονομικό» κριτήριο.
iii. Κριτική θεώρηση ενόψει της νεότερης νομοθεσίας και νομολογίας.
γ) Οι βασικές κατηγορίες διοικητικών διαφορών ουσίας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
δ) Ακυρωτικές διαφορές που εκδικάζονται από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια
6. Τα ένδικα βοηθήματα στη διοικητική δικονομία
α) Η αίτηση ακύρωσης
β) Η προσφυγή ουσίας
γ) Η ανακοπή του ΚΕΔΕ
γ) Η αγωγή
7. Η εκδίκαση των ακυρωτικών διαφορών
α) Οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της αίτησης ακύρωσης
i. Προσβολή εκτελεστής πράξης διοικητικής αρχής.
ii. Έννομο συμφέρον του αιτούντος.
iii. Προθεσμία.
iv.Έλλειψη «παράλληλης» προσφυγής.
v.Προηγούμενη άσκηση τυχόν προβλεπόμενης ενδικοφανούς προσφυγής
β) Οι λόγοι ακύρωσηςς
i. Αναρμοδιότητα της αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη
ii. Παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας
iii.Παράβαση ουσιαστικής διάταξης νόμου.
iv. Κατάχρηση εξουσίας
γ) Η συμμετοχή τρίτων στην ακυρωτική δίκη: Παρέμβαση και τριτανακοπή
δ) Ομοδικία και συνάφεια
ε) Η κατάργηση της ακυρωτικής δίκης: παραίτηση του αιτούντος και εξαφάνιση του αντικειμένου της δίκης
στ) Η συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο
ε) Η ακυρωτική απόφαση και οι συνέπειές της
i. Διαπλαστική ενέργεια της απόφασης και δεδικασμένο
ii.Η συμμόρφωση της διοίκησης στις αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων
8. Οι διοικητικές διαφορές ουσίας
α) Η προσφυγή
i.Γενικά χαρακτηριστικά
ii.Ιδιαιτερότητες ως προς το παραδεκτό
iii. Οι προβαλλόμενοι λόγοι και οι εξουσίες διερεύνησης της υπόθεσης από τον δικαστή της ουσίας
iv. Η δικαστική απόφαση και οι συνέπειές της
β) Η αγωγή
i. Είδη αγωγών
ii. Δικονομικές και ουσιαστικές συνέπειες από την άσκηση της αγωγής
iii.To νόμω βάσιμο της αγωγής
γ) Η υπαλληλική προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας
i.Παραδεκτό
ii.Το είδος και η ένταση του δικαστικού ελέγχου
iii.Διάκριση από άλλα ένδικα βοηθήματα και μέσα στις υπαλληλικές διαφορές
9.Η ανακοπή του ΚΕΔΕ (ΝΔ 356/1974)
α) Η διαδικασία της διοικητικής εκτέλεσης
β) Το παραδεκτό της ανακοπής
γ) Παραδεκτώς προβαλλόμενοι λόγοι και έκταση του δικαστικού ελέγχου
10. Η παροχή προσωρινής προστασίας στις διοικητικές διαφορές: βασικά στοιχεία
α) Συνταγματική κατοχύρωση και αποστολή των μέσων παροχής προσωρινής προστασίας.
β) Οι προϋποθέσεις της χορήγησης δικαστικής αναστολής εκτέλεσης των διοικητικών πράξεων.
γ) Ειδικές μορφές προσωρινής προστασίας σε διοικητικές διαφορές.
11. Τα ένδικα μέσα στις διοικητικές διαφορές
α) Γενική θεωρία των ενδίκων μέσων
β) Τα αποτελέσματα της άσκησης των ενδίκων μέσων
γ) Η έφεση σε ακυρωτικές διαφορές και σε διαφορές ουσίας
i. Παραδεκτό
ii. Βάσιμο
iii.Οι συνέπειες της απόφασης επί εφέσεων
δ) Η αίτηση αναίρεσης
i. Παραδεκτό
ii. Βάσιμο
iii. Οι συνέπειες της απόφασης επί αίτησης αναίρεσης
δ) Άλλα ένδικα μέσα
12. Στοιχεία ενωσιακού διοικητικού δικονομικού δικαίου
α) Ο Έλληνας διοικητικός δικαστής ως δικαστής του ενωσιακού δικαίου
β) Η αρχή της «δικονομικής αυτονομίας» και οι περιορισμοί της
γ) Η θεσμική συνεργασία εθνικών και ενωσιακών δικαστηρίων: Η προδικαστική παραπομπή
Προτεινόμενα εγχειρίδια
Β. Σκουρή, Διοικητικό δικονομικό δίκαιο Ι, Β΄ έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 1996.
Επ. Σπηλιωτόπουλου, Εγχειρίδιο διοικητικού δικαίου, 15η έκδοση, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2015.
Πρ. Δαγτόγλου, Διοικητικό δικονομικό δίκαιο, 5η έκδοση, ενημερωμένη από τον Π. Λαζαράτο και Θ. Παπαγεωργίου, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2011.
Π. Λαζαράτου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, Γ΄ έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2018.
Α. Γέροντα, Επιτομή Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Β΄ έκδοση, Εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2020
Χ. Χρυσανθάκη, Εισηγήσεις διοικητικού δικονομικού δικαίου, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2016