Απόφαση ΣτΕ 780/2014 (η δερματοστιξία ως λόγος αποκλεισμού υποψηφίου από τον διαγωνισμό για την πρόσληψη ειδικών φρουρών): Σύμφωνη προς το Σύνταγμα ερμηνεία εξουσιοδοτικής διάταξης – Έννοια του «ειδικότερου θέματος» κατά το άρθρο 43 παρ. 2 δεύτερο εδάφιο του Σ – Σύνθετη διοικητική ενέργεια
1. Με την απόφαση ΣτΕ 780/2014 [ΣτΕ 780.2014], το Γ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (7μελής σύνθεση) έκρινε ότι «η εξουσιοδοτική διάταξη της παραγράφου 6 του άρθρου 9 του ν. 2734/1999 [περί καθορισμού των προσόντων των υποψηφίων σε διαγωνισμό για την πρόσληψη ειδικών φρουρών], ερμηνευόμενη εν όψει των διατάξεων των άρθρων 2 παράγραφος 1, 5 παράγραφος 1, 25 παράγραφος 1 εδάφιο τελευταίο, 29 παράγραφος 3 εδάφιο πρώτο, 103 παράγραφος 1 του Συντάγματος, …, έχει την έννοια ότι επιτρέπεται να ορισθεί ότι η δερματοστιξία καθεαυτή συνιστά λόγο αποκλεισμού του υποψηφίου από τον διαγωνισμό για την πρόσληψη ειδικών φρουρών, εφόσον όμως αυτή είναι και με την ενδυμασία εξωτερικά εμφανής και επί πλέον οι σχετικές απεικονίσεις ως εκ του περιεχομένου τους είτε αναιρούν την επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα ουδετερότητα των υπαλλήλων του Δημοσίου είτε προκαλούν κατά τρόπο ο οποίος δεν συνάδει προς την ιδιότητα και τα καθήκοντά τους. Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 1 παράγραφος 1 εδάφιο δ΄ της 7002/12/1-ι΄/26.3.2007 υπουργικής αποφάσεως και η ταυτόσημη ως προς το περιεχόμενο αντίστοιχη διάταξη του κεφαλαίου ΙΙ παράγραφος 1 εδάφιο γ΄ της προκηρύξεως, κατά σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία τους, θεσπίζουν την δερματοστιξία ως λόγο αποκλεισμού από τον επίδικο διαγωνισμό μόνον εφόσον συντρέχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις».
2. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, υπό το πρίσμα του Διοικητικού Δικαίου, παρουσιάζουν οι σκέψεις 5 και 6 της απόφασης, που ερμηνεύουν τη διάταξη του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντάγματος σχετικά με τον χαρακτήρα της νομοθετικής εξουσιοδότησης ως «ειδικής και ορισμένης», καθώς και την έννοια του «ειδικότερου θέματος», η κανονιστική ρύθμιση του οποίου μπορεί να ανατίθεται σε άλλο όργανο της Διοίκησης πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας: «…το άρθρο 43 παράγραφος 2 του Συντάγματος ορίζει ότι: «Υστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της. Εξουσιοδότηση για την έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό». Με τις συνταγματικές αυτές διατάξεις παρέχεται στον κοινό νομοθέτη το δικαίωμα να μεταβιβάζει την αρμοδιότητα προς θέσπιση κανόνων δικαίου στην εκτελεστική εξουσία. Ειδικότερα, στο πρώτο εδάφιο προβλέπεται ότι η νομοθετική εξουσιοδότηση παρέχεται προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος ασκεί την μεταβιβαζόμενη αρμοδιότητα με την έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων. Περαιτέρω, με την διάταξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου του Συντάγματος επιτρέπεται η εξουσιοδότηση για την έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα, εκτός του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα της Διοικήσεως, προκειμένου να ρυθμισθούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό. Η νομοθετική εξουσιοδότηση πρέπει να είναι ειδική και ορισμένη, δηλαδή να προβαίνει σε συγκεκριμένο προσδιορισμό του αντικειμένου της. Ως ειδικότερα θέματα νοούνται εκείνα τα οποία αποτελούν, κατά το περιεχόμενο τους και σε σχέση με την ουσιαστική ρύθμιση που περιλαμβάνεται στην κείμενη νομοθεσία, μερικότερη περίπτωση ορισμένου θέματος που αποτελεί το αντικείμενο της νομοθετικής ρυθμίσεως (ΣτΕ 3311/2012, 235/2012 Ολομέλεια, 1210/2010 Ολομέλεια κ.ά.)….η νομοθετική εξουσιοδότηση της παραγράφου 6 του άρθρου 9 του ν. 2734/1999, κατά το μέρος που αναθέτει τον καθορισμό «των λοιπών απαιτουμένων προσόντων» για την πλήρωση θέσεων ειδικών φρουρών στον Υπουργό Δημόσιας Τάξεως, είναι ειδική και ορισμένη, καθόσον καθορίζονται με αυτή, κατά τρόπο συγκεκριμένο, τα θέματα τα οποία είναι δυνατόν να ρυθμισθούν (πρβλ. ΣτΕ 2116/2009). Περαιτέρω ο καθορισμός των εν λόγω «λοιπών απαιτουμένων προσόντων» αποτελεί ειδικότερο θέμα που σύμφωνα προς την αναφερθείσα συνταγματική διάταξη μπορεί να ανατίθεται σε άλλο εκτός του Προέδρου της Δημοκρατίας όργανο της Διοικήσεως, δεδομένου ότι η ουσιαστική ρύθμιση του θέματος των προσόντων των ειδικών φρουρών περιέχεται κατά βάση στις αναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 5 του ν. 2734/1999 όπως ισχύει, η θέσπιση δε λοιπών προσόντων τους εν όψει των ειδικών καθηκόντων τους αποτελεί μερικότερο θέμα».
3. Με την ΣτΕ 780/2014 κρίθηκε επίσης ότι «η διαδικασία προσλήψεως των ειδικών φρουρών, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις, αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια, η οποία τελειούται με την έκδοση των αποφάσεων του Προϊσταμένου του Κλάδου Οργάνωσης και Ανθρωπίνου Δυναμικού του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας για τις σχετικές προσλήψεις. Συνεπώς στην κρινόμενη υπόθεση οι … αποφάσεις του Προϊσταμένου του Κλάδου Οργάνωσης και Ανθρώπινου Δυναμικού του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, με τις οποίες προσλήφθηκαν οι επιτυχόντες του επίδικου διαγωνισμού, αποτελούν τις μόνες παραδεκτώς προσβαλλόμενες πράξεις, κατά το μέρος που με αυτές εκδηλώθηκε παράλειψη προσλήψεως του αιτούντος – εφεσίβλητου, η δε προσβαλλόμενη απόφαση διαγραφής του [από τον πίνακα των επιτυχόντων] προσβάλλεται απαραδέκτως, διότι μετά την έκδοση των αποφάσεων προσλήψεως ενσωματώθηκε σε αυτές και απώλεσε την εκτελεστότητά της (βλ. ΣτΕ 1111/2005 7μ. 4η σκέψη, 3443/2004 7μ. 3η σκέψη, 4178/2012 11η σκέψη)». Στη σύνθετη αυτή ενέργεια εντάσσεται και η απόφαση της Υγειονομικής Επιτροπής Κατάταξης Αθηνών με την οποία ο εφεσίβλητος κρίθηκε ακατάλληλος για πρόσληψη, διότι διαπιστώθηκε ότι φέρει «δερματοστιξία κορμού και (ΑΡ) κοιλιακής χώρας» [σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 παράγραφος 1 εδάφιο δ΄ και 6 παράγραφος 2 της 7002/12/1-ι΄/26.3.2007 υπουργικής απόφασης].
Βλ. παρατηρήσεις Αν. Παυλόπουλου, Ακροβατώντας μεταξύ σύμφωνης και προσαρμοσμένης ερμηνείας του νόμου, ΘΠΔΔ 5/2014, σ. 425.