Σιωπηρή άρνηση έκδοσης ΠΔ για την εξαίρεση του επαγγέλματος του οδοντιάτρου από τις διατάξεις του Ν. 3919/2011. Δεν συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας. ΣτΕ Ολ 3748/2013
Με την απόφαση της Ολομέλειάς του ΣτΕ Ολ 3748.2013, το Συμβούλιο της Επικρατείας διευκρινίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η άρνηση έκδοσης κανονιστικής πράξης στοιχειοθετεί παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας.
Έκρινε, συναφώς, ότι παράλειψη δεν υπάρχει οσάκις ο νόμος παρέχει την εξουσία στη διοικητική αρχή να ρυθμίζει ζήτημα με κανονιστική πράξη, διότι η εκτίμηση της σκοπιμότητας για την έκδοση ή όχι κανονιστικής πράξης και για τον χρόνο έκδοσής της ανήκει, στην ανέλεγκτη από τον ακυρωτικό δικαστή, κρίση της διοικητικής αρχής. Εξαίρεση από την αρχή αυτή υπάρχει α) είτε όταν η νομοθετική εξουσιοδότηση επιβάλλει στην Διοίκηση υποχρέωση για την έκδοση κανονιστικής πράξης, εφόσον συντρέχουν ορισμένες αντικειμενικές προϋποθέσεις όπως στην περίπτωση που ο ίδιος ο νόμος καθιερώνει αμέσως και ευθέως ένα δικαίωμα των πολιτών, καταλείπει δε απλώς στον εξουσιοδοτούμενο από αυτόν κανονιστικό νομοθέτη να θεσπίσει συμπληρωματικούς κανόνες, αναγκαίους για τη ρύθμιση τεχνικών λεπτομερειών ή των όρων ασκήσεως του δικαιώματος ή εντός ορισμένης προθεσμίας, β) είτε, όταν η υποχρέωση της Διοίκησης να προβεί σε κανονιστική ρύθμιση προκύπτει ευθέως εκ του Συντάγματος. Στην περίπτωση αυτή η άσκηση της αρμοδιότητας προς κανονιστική ρύθμιση καθίσταται δέσμια, η παράλειψη δε της Διοίκησης να ασκήσει την κανονιστική αυτή αρμοδιότητα είναι αντίθετη προς τον νόμο (ΣτΕ Ολ 1849/2009, Ολ 1430/1981).
Με την παράγραφο 4 του άρθρου 2 του Ν 3919/2011, «Αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας, κατάργηση αδικαιολόγητων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων», παρέχεται εξουσιοδότηση για την έκδοση προεδρικού διατάγματος εντός τετράμηνης προθεσμίας από τη δημοσίευση του νόμου (δηλαδή μέχρι 2-7-2011) με αντικείμενο την εξαίρεση ορισμένου επαγγέλματος από την απελευθέρωση και τη διατήρηση σε ισχύ περιορισμών από τους αναφερόμενους στην παράγραφο 2, με σκοπό την εξυπηρέτηση επιτακτικού λόγου δημοσίου συμφέροντος και με την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι της αρχής της αναλογικότητας και ότι δεν εισάγονται ευθέως ή εμμέσως διακρίσεις με βάση την ιθαγένεια. Ζητήθηκε η ακύρωση της τεκμαιρόμενης από την άπρακτη πάροδο τριμήνου από της υποβολής σχετικού αιτήματος (την 1-4-2011) παράλειψης των Υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης να προβούν στην έκδοση προεδρικού διατάγματος περί εξαίρεσης του οδοντιατρικού επαγγέλματος από το πεδίο εφαρμογής του Ν. 3919/2011 και τη διατήρηση σε ισχύ των περιορισμών που ισχύουν για την άσκησή του.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι από τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 4 και 3 παράγραφος 2 του Ν.3919/2011 προκύπτει ότι ο νομοθέτης παρέχει στην κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση ευχέρεια, και μάλιστα περιορισμένη χρονικώς, για να προβεί στην έκδοση προεδρικού διατάγματος, με το οποίο ορισμένο επάγγελμα θα εξαιρεθεί από τον θεσπιζόμενο με αυτές κανόνα της άρσης των περιορισμών που ισχύουν για την άσκησή του και της κατάργησης της προηγουμένως απαιτουμένης διοικητικής αδείας. Τούτο ισχύει και για το επάγγελμα του οδοντιάτρου, το οποίο ναι μεν συνάπτεται στενώς προς το συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμα των πολιτών στην υγεία (άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος), εξ αυτού, όμως δεν συνεπάγεται αναγκαίως και υποχρέωση του κανονιστικού νομοθέτη να το εξαιρέσει από το πεδίο εφαρμογής του Ν. 3919/2011, ο οποίος λόγω της αδιάστικτης διατύπωσής του και των νομοθετικών ρυθμίσεων που επακολούθησαν καταλαμβάνει και το επάγγελμα αυτό που δεν περιλαμβάνεται μεταξύ εκείνων για τα οποία θεσπίζονται ειδικές ρυθμίσεις με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ του νόμου αυτού. Πράγματι, ο νομοθέτης, εμφορούμενος από διαφορετική σε σχέση με το παρελθόν αντίληψη για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, έχει την δυνατότητα, στο πλαίσιο των, κατά το Σύνταγμα, επιτρεπτών ορίων να οργανώσει το καθεστώς που διέπει τα επαγγέλματα στον τομέα της υγείας, με την άρση απαγορεύσεων και περιορισμών, όπως οι καταργούμενοι με τον Ν. 3919/2011, οι οποίοι ανάγονται σε αντικειμενικά δεδομένα που συνάπτονται με τη άσκησή του και οι οποίοι λόγω του απόλυτου χαρακτήρα τους επέφεραν σοβαρούς περιορισμούς στην επαγγελματική ελευθερία και, κατά την κρίση του νομοθέτη δεν εξυπηρετούν το γενικότερο συμφέρον των πολιτών. Περαιτέρω, ενόψει της αρχής της ασφαλείας δικαίου, η οποία επιτάσσει την άρση σε σύντομο χρονικό διάστημα της εκκρεμότητας ως προς το ισχύον καθεστώς άσκησης ορισμένου επαγγέλματος και, ειδικότερα, ως προς το ζήτημα αν αυτό εξαιρείται από την κατάργηση των περιορισμών, επιτρεπτώς ο νομοθέτης προέβλεψε την σύντομη αποκλειστική τετράμηνη προθεσμία για την έκδοση προεδρικού διατάγματος με το οποίο βάσει κριτηρίων που κατ’ επιταγή του Συντάγματος και του κοινοτικού δικαίου προβλέπονται από τον ίδιο τον νόμο –δηλαδή τη συνδρομή επιτακτικού λόγου δημοσίου συμφέροντος και τον σεβασμό των αρχών της αναλογικότητας και της μη διακρίσεως– εισάγονται εξαιρέσεις από τον κανόνα της κατάργησης των περιορισμών. Συνεπώς, με τα δεδομένα αυτά, δεν στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας από την άρνηση των Υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών, κατόπιν της από 1-4-2011 αίτησης των αιτούντων, να προτείνουν την έκδοση προεδρικού διατάγματος περί εξαίρεσης του επαγγέλματος του οδοντιάτρου από τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 2 και 3 παρ. 1 του Ν.3919/2011.